یک بازیگر نمی‌تواند هم از هواداری هواداران بهره ببرد و به شهرت برسد و هم در زمان مقتضی بگوید که نظر مردم درباره هر رفتاری که من انجام می‌دهم بی‌مورد است.
چند روز پیش فیلمی در فضای مجازی از سیدجواد هاشمی منتشر شد که در آن سرمایه‌گذاری روی ملک در دوبی را تبلیغ می‌کرد و مشخصات یک شرکت داخلی به‌نام «داماک» را که کارگزار این نوع سرمایه‌گذاری است، به مخاطبان می‌داد.
به نقل از رسانه جو – در ادامه نوشت: این اتفاق چنان موجی از انتقادات را به‌سمت جواد هاشمی سرازیر کرد که او بلافاصله ناچار به عذرخواهی از مخاطبانش شد.
سیدجواد هاشمی هنرپیشه‌ای است که از اولین روزهای حضور جلوی دوربین، در نقش شهدای دفاع مقدس و شخصیت‌های مذهبی و مهربان ظاهر شده بود و در ایام مذهبی، خصوصا عزاداری‌های محرم یا ماه مبارک رمضان، به‌عنوان مجری برنامه‌های مذهبی و مناسبتی در تلویزیون ظاهر می‌شد. تبلیغ خرید ملک در دوبی با عباراتی مثل لایف‌استایل دوبی چنین و چنان است، با چیزی که جامعه ایران از شخصیت او سراغ داشت، تناقض شدیدی پیدا می‌کرد. این بازیگر نقش شهید کشوری، با همان لحنی که در ماه رمضان از مردم طلب دعای خیر در حق همدیگر می‌کرد، سرمایه‌گذاری روی ملک در دوبی را تبلیغ می‌کرد که چنین چیزی برای مردم و مخاطبان واقعا اشک‌آور بود!
البته پیش از این هم حضور هنرپیشه‌های ایرانی در تبلیغات بازرگانی با انتقاداتی مواجه شده بود و پاسخی که به انتقادات مردم در این زمینه داده می‌شد، معمولا اقتباس ساده‌سازی و سطحی‌شده‌ای از گزاره‌های لیبرال است که زندگی و رفتار هرکس به خودش مربوط است و … البته تاکید بر این نکته که فلان شخص بازیگر است و نباید نقش‌های او را با شخصیت واقعی‌اش اشتباه گرفت، پاسخ دیگری است که در این خصوص مطرح می‌شد. این در حالی است که اساسا هنرپیشه‌ها بدون هواداری مردم هیچ قیمتی برای تهیه‌کنندگان، کارگزاران تبلیغات و به‌طور کل تمام کسانی که به هر نحو پولی به آنها می‌پردازند، نخواهند داشت.
بر این اساس یک بازیگر نمی‌تواند هم از هواداری هواداران بهره ببرد و به شهرت برسد و هم در زمان مقتضی بگوید که نظر مردم درباره هر رفتاری که من انجام می‌دهم بی‌مورد است. از طرف دیگر جواد هاشمی فقط بازیگر نقش‌های مذهبی نیست و سال‌هاست با حضور در رویدادهای مختلف و انجام مصاحبه‌های گوناگون خودش را هم به‌واقع چنین نشان داده است و بر همین اساس بلافاصله پس از به‌راه افتادن یک موج منفی علیه اقدامی که کرده بود، از مردم عذرخواهی کرد.
پیج اینستاگرام شرکت داماک با تعداد قابل توجهی از هنرپیشه‌ها و ورزشکاران ایرانی چنین کلیپ‌هایی ساخته است. یک نگاه کلی به فهرست کسانی که در این تبلیغات حضور داشته‌اند، مروری کلی بر نام بسیاری از پیشکسوتان یا حتی میانسالان عرصه بازیگری ایران هم خواهد بود؛ کسانی که در سال‌های اخیر کارهای کمتری از آنها جلوی دوربین می‌بینیم. وقتی جواد هاشمی از بازی در یک آگهی بازرگانی به این سرعت عذرخواهی می‌کند، به آن معناست که در شرایط خاص، ناچار به انجام آن شده و خیلی از اعضای فهرست بلندبالای بازیگرانی که برای داماک تبلیغ کرده‌اند هم می‌توانستند چنین شرایطی داشته باشند. در ادامه گفت‌وگو با سه نفر از هنرپیشه‌هایی را می‌خوانید که در تبلیغات داماک حضور داشته‌اند.
«رضا توکلی» هنرپیشه‌ای است که حضور همکارانش در چنین آگهی‌هایی را از سر ناچاری و تنگناهای مالی می‌داند و سینمای ستاره‌محور دست‌ساز دولت را که باعث می‌شود فقط تعدادی از هنرپیشه‌ها متنعم باشند و باعث می‌شود هنرپیشه‌ها تقریبا در ۴۰ سالگی بازنشسته شوند را عامل این وضعیت می‌داند. «مهوش وقاری» می‌گوید که تنگنای مالی نداشته اما برای دیده‌شدن تن به چنین کاری داده است. او می‌گوید در حرفه بازیگری اگر کسی یک مدت دیده نشود، فراموش خواهد شد و شرایطی که برای پیشکسوتان در سال‌های اخیر پیش آمده را یکی از عوامل حضور خیلی از آنها در چنین تبلیغاتی می‌داند، اما سومین نفر پندار اکبری و جوان‌تر از افراد دیگر هم است. او مدافع کاری است که خودش و همکارانش انجام داده‌اند و حتی درباره اینکه آیا تبلیغ یک تجارت در صورتی‌که منجربه خروج ارز از کشور شود، کار صحیحی هست یا نه، می‌گوید چه کسی گفته که خرید مسکن در دوبی صرفا موجب خروج ارز از ایران می‌شود؟ شاید کسی در آنجا خانه خرید و کار صادرات از ایران به دوبی را سامان داد … . اکبری البته از اینفلوئسنرها و شاخ‌های مجازی که جنس‌های نامطمئن را تبلیغ می‌کنند انتقاد کرد و مشکلاتی که بسیاری از هنرمندان دارند هم توسط او مورد اشاره قرار گرفت.
داماک که گفته می‌شود دونالد ترامپ هم یکی از سهامداران آن است، در شرایطی که بر اثر شیوع کرونا بازار ملک دچار رکود جدی شده و خیلی از ایرانی‌هایی که روی املاک در خارج از کشور سرمایه‌گذاری می‌کردند را از این کشور عربی حاشیه خلیج‌فارس به‌سمت بازار املاک ترکیه برد، با به‌کارگیری بسیاری از هنرپیشه‌ها و ورزشکاران ایرانی در پیج اینستاگرامش، سعی در جذب سرمایه‌های ایرانی به‌سمت دوبی دارد.
واضح است که شرایط اقتصادی ایران در وضعیتی نیست که بتوان با موضوعی مثل خروج ارز از کشور و سرمایه‌گذاری‌های غیرمولد در بازار همسایگان، به‌راحتی کنار آمد. اما مساله وضعیت نابسامان بخشی از هنرمندان ایرانی که بسیاری از آنها را ناچار می‌کند در تبلیغات چنین شرکتی همراهی کنند، بحثی جداگانه است که باید به آن رسیدگی شود. گفتنی است برای تنظیم این گزارش تعداد گفت‌وگوهای بیشتری انجام شد که باقی‌شان به‌دلیل بی‌سرانجامی و عدم تمایل مصاحبه‌شوندگان منتشر نمی‌شود. در جریان این گفت‌وگوها مشخص شد عموما چهره‌های پیشکسوت سینما و تلویزیون ایران که برای هنر اصالت بیشتری قائل هستند، حتی اگر در تبلیغات چنین شرکتی یا شرکت‌های مشابه آن بازی کرده باشند، نسبت به کار خود احساس مسئولیت دارند و موضع تدافعی اتخاذ نمی‌کنند و آن را از سر ناچاری می‌شمارند. اما در نسل جدیدتر استدلال‌های غلط و ضعیف و مبتذلی با این محتوا که کار هر کس به خودش مربوط است یا پول درآوردن جرم نیست، درباره اینکه تعدادی از هنرپیشه‌ها، سرمایه‌گذاری ایرانی‌ها روی املاک دوبی را تبلیغ کرده بودند ارائه می‌شد و آنها زیر بار هیچ نقدی نرفتند.
توکلی: ما سلبریتی نیستیم
رضا توکلی، هنرپیشه تئاتر، سینما و تلویزیون ایران درباره حضور هنرمندان در تبلیغات بازرگانی گفت: «اگر چنین چیزهایی از هنرمندان می‌بینیم، برای این است که چاره‌ای ندارند. هنرمندان خوبی داریم که وجود آنها وقف مردم شده است اما هنوز از نظر معیشتی مشکل دارند. از سوی دیگر بسیاری از هنرپیشه‌ها هستند که بدون پشتوانه و سابقه‌ای و با داشتن چند نمونه‌کار طنز آیتمی، الان تبلیغات می‌گیرند و ۵ میلیارد تومان دریافت می‌کنند.»
توکلی در ادامه با اشاره به اینکه درآمدهای سرشار و امکانات ویژه تنها در اختیار عده کمی از بازیگران است، گفت: «کنتراست عجیبی بین هنرمندان اتفاق افتاده است و سطح زندگی‌ها تفاوت دارد. یک هنرپیشه در ایران، در ۴۰ سالگی بازنشسته می‌شود ولی کسانی هم کار می‌کنند که آنها را نمی‌شناسیم. الان آقای پورعرب را برای بازی در یکی دو سکانس دعوت می‌کنند. نه‌فقط ایشان که بسیاری از هنرمندان این چنین هستند اما هنرپیشه تازه از راه رسیده، آلبالو و گیلاس می‌چیند! چه کسانی پشت این افراد هستند؟ علنی و عملی دیدم چه کسانی پشت پرده هستند و اندازه و ظرفیت این افراد چیست.»
این هنرپیشه در ادامه با تشریح بیشتر در خصوص وضعی که موجب حضور هنرمندان پیشکسوت در تبلیغات بازرگانی می‌شود، گفت: «هنرمندان قدیمی کارهای مناسبتی در تلویزیون و سینما داشتند. الان رابطه و بده‌بستان است. به نظر من یک‌سری زد و بند اتفاق می‌افتد و از احوال آنها مشخص است. وقتی هنرمندی را اسم می‌برید که اصالت فرهنگی دارد و به لحاظ معلومات و اطلاعات فرهنگی غنی است، مطمئنا مورد علاقه مردم هم هست. حتی اگر در شرایط بد اقتصادی باشد باید ظاهر خود را برای مردم حفظ کند. عده محدودی به این افراد لقب سلبریتی داده‌اند. همه مردم می‌دانند این افراد چه کسانی هستند و چه حمایتی می‌شوند و از سوی چه کسانی آمده‌اند. مردم هم کاری نمی‌توانند انجام دهند و مجبور هستند کارهای این افراد را تماشا کنند. عده محدودی از بازیگران که سلبریتی هستند حمایت می‌شوند و توجه‌ای به عده دیگر نمی‌شود که باید زندگی آنها نیز بگذرد و مشکل مالی نداشته باشند و وقتی این بازیگر کار تبلیغی انجام می‌دهد همگی به او خرده می‌گیرند. بانک‌ها و کارخانه‌ها را تعطیل کردند. استثمار از این شیوه علنی‌تر نمی‌شود. تولید ما تعطیل شده و همانند تولید فیلم انحصاری شده است. یک‌سری افراد در این ۸ سال چه اقداماتی انجام دادند؟ برای هنرمندان در این دولت چه کاری انجام شد؟»
وی در ادامه افزود: «قدیمی‌های ما کجا هستند؟ هنرمندان تحصیلکرده ما کجا هستند؟ دل مردم می‌سوزد وقتی از سوی فلان مسئول، بازیگر به فلان سریال معرفی می‌شود. تهیه‌کننده و کارگردان در این شرایط چه کار کنند؟ آنها می‌خواهند فیلم خود را بسازند. به دلیل اینکه هنرمندان و بازیگران سازماندهی درستی ندارند و هر کسی می‌آید و می‌رود، در نتیجه بسیاری از هنرمندان ما به سمت تبلیغات می‌روند. بسیاری از بازیگران که فوق‌العاده هستند یکباره بازنشسته می‌شوند و کارها به سمتی می‌رود که از این افراد استفاده نمی‌شود. اخیرا رابرت دنیرو فیلمی بازی کرده که «جنگ با پدربزرگ» نام دارد. به دوستان گفتم اگر رابرت دنیرو در ایران بود نهایتا می‌توانست نقش پدرشوهر کسی را بازی کند، به او ۴ سکانس می‌دادند که بگویند هست. این واقعیت است. در هند هم اولویت مردم سینماست، چون تزریق روابط فرهنگی را از طریق هنر هفتم می‌توانند داشته باشند. چرا سینمای ما بی‌دروپیکر شده است؟ عملکرد وزیر فرهنگ و ارشاد را بررسی کنید که چه اقداماتی انجام داد؟ ۴ مجوز فیلم دادن کاری دارد؟ ۸-۷ سخنرانی کردن عملکرد محسوب می‌شود؟ باید ببینید چه کسانی تحصیل کرده‌اند، چه کسانی سینه‌سوخته این عرصه هستند و چه کسانی تفکر و خلاقیت دارند. باید این افراد را به میدان بیاورید. وظیفه وزیر این است.»
توکلی در ادامه با اشاره به تصور غلطی که عده محدودی از سلبریتی‌ها نسبت به کلیت جامعه هنرپیشه‌ها ایجاد کرده‌اند، ادامه داد: «در خیابان به هنرمندان می‌گویند سلبریتی‌ها مالیات خود را پرداخت کنید. حتی صفر کشکولی می‌گفت که چنین چیزی به او گفته‌اند. لازم است این تفکیک برای مردم جا بیفتد. سلبریتی‌هایی هستند که ثروتمند هستند ولی تعداد این افراد به یک درصد هم نمی‌رسد که در یک تشکیلات رابطه‌محور، از یک جاهایی از سیستم دولتی حمایت می‌شوند.»
اکبری: سیدجواد هاشمی کار خلاف عرف نکرده است
پندار اکبری از بازیگران سینما و تلویزیون درمورد حضور برخی هنرمندان در تبلیغات بازرگانی گفت: «من برندسازی درحوزه تبلیغات ایران را اتفاق خوبی می‌دانم. برندسازی به این معنا که شرکت‌ها از افرادی که معروف شدند، استفاده کنند و آن چهره مشهور هم مشتری‌ها را برای خرید محصولشان ترغیب کنند. اما ای کاش روندی قانونی برای حضور هنرمندان در تبلیغات طراحی می‌شد و این‌طور نبود که یک دوره ممنوع شود و در دوره‌ای دیگر آزاد شود. یک نسل از بازیگران قدیمی هیچ‌گاه رنگ بیلبوردهای تبلیغاتی اینجوری را ندیدند و ای کاش از همان اول در یک قاعده مشخص، روند رو به رشدی را پشت سر می‌گذاشت.»
این بازیگر سینما و تلویزیون حضور در تبلیغات را از دو جهت مفید دانست و در این‌باره گفت: «این اتفاق هم به بازیگر کمک می‌کند و هم اینکه باعث می‌شود یک برند و محصول بهتر دیده شود. با این فرم تبلیغات هم هنرمندان به مردم معرفی می‌شوند و هم اینکه برندها محصولاتشان را می‌توانند بهتر معرفی کنند. این یک معامله برد – برد برای هر دو طرف است.»
پندار اکبری در بخش دیگری از این گفت‌وگو در پاسخ به این سوال که واکنش‌ها نسبت به حضور هنرمندان در تبلیغات بازرگانی را چگونه ارزیابی می‌کند هم گفت: «همه جای دنیا این‌گونه است که هنرمندان در تبلیغات حضور دارند و برای خیلی از محصولات هم تبلیغ می‌کنند. آیا در دیگر نقاط دنیا هم به آنها معترض می‌شوند؟»
این بازیگر درمورد واکنش‌های رسانه‌ای به حضور سیدجواد هاشمی در تبلیغات فروش ملک در دوبی گفت: «اول اینکه باید این را بپذیرید که ما بازیگریم و اگر نقشی را بازی کردیم به معنای این نیست که دقیقا همه خصوصیات فردی و اخلاقی آن نقش را داشته باشیم. آیا اگر یک نفر نقش هیتلر را بازی کرد یعنی در زندگی واقعی هم هیتلر است و خون‌خواری هیتلر را دارد؟ اینکه بخواهیم زندگی فردی را براساس شخصیتی که در یک فیلم بازی کرده، قضاوت کنیم، کم‌لطفی است. سیدجواد هاشمی سالیان سال در این حرفه حضور داشته است و برای مردمش کم نگذاشته است. تا آنجا که توانسته هم به سینمای دفاع مقدس و شهدای جنگ ادای دین کرده است و این خیلی بی‌انصافی است که بگوییم چون در آن نقش‌ها بازی کردی، دیگر حق نداری در تبلیغات حضور داشته باشی.»
اکبری با طرح این ادعا که حضور سیدجواد هاشمی در این مدل تبلیغات، خلاف عرف نبوده است، تاکید کرد: «بعید می‌دانم ایشان در تبلیغاتی خلاف عرف حضور داشته باشند. ما در مملکتی زندگی می‌کنیم که همه هنرپیشه‌ها یا برای وزارت ارشاد کار می‌کنند یا در صداوسیما فعالیت دارند. یعنی برای این دولت و حکومت کار می‌کنند. ضمن اینکه افرادی هستند که فضای سایبر و این مدل تبلیغات را رصد می‌کنند و اگر ایرادی داشت جلوی این کار گرفته می‌شد.»
این بازیگر تاکید کرد: «من اصلا قبول ندارم که آقای هاشمی کار غیرعرفی کرده باشد. اینقدر هجمه‌ها زیاد شد که مجبور شدند عذرخواهی کنند. مردم اگر می‌خواهند شاکی شوند، بروند سراغ اینهایی که در اینستاگرام دلقک‌بازی در می‌آورند و با هزاران ترفند پول‌های میلیاردی از اینستاگرام درمی‌آورند. روزی ۲۰۰، ۳۰۰ میلیون از استوری و پست اینستاگرامی درآمدزایی می‌کنند. چرا مردم از اینها گله نمی‌کنند؟ بعد هم محصولات نامرغوب و تقلبی تبلیغ می‌کنند که حتی خود تبلیغ‌کننده‌ها هم از آن استفاده نمی‌کنند. اما هنرمندان و بازیگران بین مردم دوزار اعتبار دارند و هرچه بشود مردم بالاخره می‌گویند آقای هنرمند چرا این را تبلیغ کردی و ما به خاطر شما رفتیم فلان محصول را خریدیم.»
پندار اکبری در بخش دیگری از صحبت‌هایش بر این هم تاکید کرد که کم‌شدن تولیدات سینمایی و تلویزیونی باعث شده هنرمندان سراغ این مدل تبلیغات بروند. او همچنین گفت: «الان تولید سریال کم شده است و رسانه‌ها مثل قبل سراغ پیشکسوت‌ها نمی‌روند و هوای قدیمی‌ترها را ندارند. تازه اگر تولید هم باشد و بخواهند پولی بدهند، آنقدر بدحسابی می‌کنند که دیگر آن پول هیچ ارزش و بهایی ندارد. بازیگران فقط به عشق هنر و رفتن جلوی دوربین، در این پروژه‌ها حضور دارند.»
این بازیگر همچنین به بی‌توجهی دولتمردان به جامعه بزرگ هنری هم اشاره کرد و گفت: «چرا در این وضعیت دولت حال هنرمندانش را نمی‌پرسد. کاری به آن طیف خاص محبوب دولتی‌ها ندارم که جایزه‌هایشان را می‌گیرند و جشنواره‌های مختلف می‌روند اما سوال من این است که دولت در این چند ماه بیکاری هنرمندان و اهالی سینما و تئاتر چه کاری کرد؟ مگر سینما و تلویزیون فقط بازیگرهایش هستند. این سینما پشت صحنه ندارد؟ عوامل و کارمندان دیگر ندارد؟ من خیلی‌ها را می‌شناسم که با سیلی صورت خودشان را سرخ نگه می‌دارند. خیلی‌ها را می‌شناسم که در خرج ماهیانه‌شان ماندند و رفتند سراغ مشاغل دیگری مثل رانندگی.»
